BALANS (Bijdrage ChristenUnie/SGP aan de algemene beschouwingen begroting 2015)

Het is nog maar 6 maanden geleden dat dit nieuwe college het motto : “Samen kansen pakken” presenteerde. In de persbijeenkomst in de trouwzaal werd bij herhaling meegedeeld dat we het samen moeten doen. Het college de burger en de oppositie….oh nee, sorry de oppositie bestond niet meer, de coalitie ging het samen doen met de niet-coalitie. De begroting begint met de zin dat de coalitie samen met inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere overheden kansen wil pakken. Geen rol voor de niet-coalitie partijen. Dat blijkt ook wel uit de begroting waarbij, ondanks schoten voor de boeg bij behandeling van de kadernota, geen rekening is gehouden met de niet-coalitie partijen. Het lijkt me dan ook goed en transparant om voortaan gewoon weer over oppositie te praten. En ))uiteraard doen we dat zoals u van de ChristenUnie/SGP gewend bent, positief-kritisch. Die houding kan je goed terugvinden in de mooie nieuwe tool op zeist.raadsinformatie.nl waarin je kan zien dat de ChristenUnie/SGP (overigens samen met de PvdA) bij 92% van de voorstellen (RV-Amendementen en moties) vóór gestemd heeft.

Dan de begroting zelf. Er zit, ondanks de toevoeging van het extra hoofdstuk decentralisaties, een forse besparing in deze begroting…….overall is er maar liefst ruim 16% bezuinigd!! Het aantal pagina’s is namelijk afgenomen van 110 naar 92. Of dit iets zegt over deze coalitie?
Toen ik de begroting, het raadsvoorstel en de uitwerking van het coalitieakkoord doornam, kwam mij een aloude discussie binnen dit huis in gedachte. Namelijk de discussie over de rood-groen balans. En die rood/groen balans vertaal ik dan niet als stenen en natuur, maar de balans tussen geld naar stenen en geld naar het sociale programma’s . Uitgangspunt is altijd geweest rood voor groen/groen voor rood, maar in deze begroting is dit rood-groen behoorlijk uit balans. Ik kom hier straks nog op terug.

Meerjarenperspectief begroting

Het meerjarenperspectief van de begroting ziet er goed uit, maar daar wordt wel een hoge prijs voor betaald. In plaats van de tering naar de nering zetten wordt door de begroting dekkend gemaakt met de vrijval van de stelposten WSW en WWB. In totaal gaat het dan om bijna € 1,8 mio. Dit vinden we wel een opmerkelijke stap van dit college. Immers de VVD en D66 waren ook indieners van de motie uit 2011….die aanleiding was voor deze stelposten. ik ben ook benieuwd hoe de fractie van Seyst.nu dit vindt? Bij de begrotingsbehandeling vorig jaar heeft Seyst.nu aangegeven dat het geld voor het gemeentehuis beter aan mensen besteed kan worden die moeilijk hun weg naar de arbeidsmarkt kunnen vinden bv door de BIGA….. En laat daar deze gelden nu voor zijn…...
Het volledig vrij laten vallen van deze stelposten vinden wij onzorgvuldig. Het is nog onduidelijk of we deze gelden nodig hebben, pas vanaf 2015 wordt dit duidelijk. Het wondermiddel RIOZ wordt als alternatieve dekking gebruikt. Wij hadden er mee kunnen leven als, op basis van een reële risicoafweging, een deel van deze gelden vrijgevallen zouden zijn, maar niet om deze manier.

Rood/Groen uit balans

Eerder hebben we al aangegeven dat de balans van uitgaven voor stenen en sociale projecten volledig uit balans is. De stelpost WSW en WWB die tot doel hadden inwoners met een arbeidsbeperking aan het werk te krijgen, worden geheel geschrapt terwijl de gemeente verantwoordelijk wordt voor de re-integratie van mensen die nog kunnen werken maar daarbij wel ondersteuning nodig hebben. Door de Participatiewet kan de gemeente werkgevers aanmoedigen om banen voor die bewoners te bieden. In het RV wordt hier echter geen financiële ruimte voor gecreëerd terwijl het college zelf heeft aangegeven dat samenwerking met het bedrijfsleven essentieel is voor het welslagen van de uitvoering van de Participatiewet. Participeren betekent ook
anticiperen. De doelgroep wordt groter, de re-ïntegratiemiddelen gaan omlaag. Daarom zullen wij een motie indienen om er bij het college op aan te dringen hier werk van te maken. Hierbij kan gedacht worden aan het inzetten van een Prestatieladder Socialer Ondernemen en het opnemen van social return bij aanbestedingen.

Uitwerking coalitie-akkoord/RIOZ

We willen wat uitgebreider ingaan op de aanwending van gelden binnen het RIOZ.
Het RIOZ is in 2013 ingesteld. Er zijn toen een aantal afspraken gemaakt en toezeggingen gedaan. Helaas moeten we constateren dat de verleiding van een algemene pot met geld toch te groot gebleken zijn. Het RIOZ wordt door de collegepartijen gebruikt om beloftes gedaan in de verkiezingen na te komen. Er zou met terughoudendheid onttrokken worden aan de reserve en in het debat is verzekerd dat het geen college-potje zal worden. Daarnaast hebben de onttrekkingen uit het RIOZ een scope van 4 jaar en wordt er maximaal 80% aan onttrokken. We moeten constateren dat het wel een college potje is geworden, en er zeker geen terughoudendheid wordt betracht, nu 80% van de RIOZ pot al bestemd is.
Van de 1.9 mio die nog over is kan zomaar heel weinig overblijven als alle uitwerkingen van het college akkoord met een *nog verder worden uitgewerkt en er nog wordt onttrokken aan het RIOZ. Voor een eventueel beroep om de WSW vrijval op te vangen, zoals in RV genoemd is dan ook helemaal geen ruimte. Samen kansen pakken lijkt nu meer op pakken wat je kan. Daarnaast was RIOZ bedoeld om te ontschotten, nu worden er weer diverse schotten geplaatst. Grootste bijdrage aan het RIOZ werden en worden geleverd door vrijvallen vanuit het sociale domein. De reserve WMO, en nu dan de WSW en WWB. Het is dan zuur om te merken dat de uitgaven vooral zitten in stenen, tunneltje en centrum. Daarnaast is het maar de vraag of in het RIOZ nog wel voldoende middelen zitten…want afspraak was dat er max 80% aan het RIOZ onttrokken mocht worden, met de huidige bestemmingen zitten we al aan de 80%.

Instelling bomenfonds met storting van € 1.000.000,-:

We zijn blij met het terugkomen van het bomenfonds, dat legt in ieder geval een goede bodem onder de opgave waar Zeist voor staat wat betreft de vervanging van het bomenbestand. Vanaf 2018 ontstaat er een tekort dat vervolgens oploopt naar een jaarlijks tekort van 1 mio vanaf 2023. Dus we gaan nu al onttrekken aan het RIOZ voor veel later dan de scope van 4 jaar. Nogmaals wij hebben geen problemen met het Bomenfonds maar vinden het opmerkelijk dat het college zich niet aan de afspraken rondom het RIOZ houdt. Wat we jammer vinden is dat er niets gedaan wordt aan het structurele tekort met betrekking tot het vervangen van het bomenbestand.

Centrum 2 miljoen

Dat er iets aan het centrum moet gebeuren is duidelijk en dat daar geld voor vrijgemaakt moet worden ligt voor de hand. Er moet iets gebeuren en we zijn dan ook blij dat op korte termijn de centrumvisie behandeld gaat worden. De coalitie heeft zichzelf echter wel met een probleem opgezadeld door af te spreken dat er niet op de markt gebouwd mag worden. Een potentiële opbrengstgenerator is daarmee uitgeschakeld waardoor een (extra) en onnodig beroep moet worden gedaan op het RIOZ. Wat ons betreft opnieuw een duidelijk voorbeeld dat het RIOZ gebruikt wordt als middel om verkiezingsbeloften na te komen.

Tunneltje Den Dolder 4 mio

Hoewel er al dekking is voor het tunneltje in het weerstandsvermogen kiest het college er voor om maar liefst 4 miljoen alvast te reserveren. Vanuit de visie van de ChristenUnie/SGP hadden we niet hoeven wachten op het veiligheidsonderzoek dat nu loopt, laat het spoor open blijven en leg het
tunneltje aan, vanuit die visie is de reservering van 4 miljoen prima. Maar de raad heeft anders besloten, eerst het onderzoek en daarna pas een beslissing nemen waardoor de kosten wellicht geheel door ProRail worden gedragen. Vanuit dat uitgangspunt en het feit dat er al dekking is voor het tunneltje is deze labelling onlogisch en onnodig. Het is een soort symboolpolitiek om dekking te vinden voor iets waar al dekking voor is en niet zeker is dat nodig zal zijn.

Publiekrechtelijke tarieven

We zijn blij dat er nu eindelijk initiatief is genomen rond de problematiek van de begraafplaats. De komende periode zal er door een werkgroep gekeken worden naar de toekomst en bedrijfsvoering van de begraafplaats. Goed dat hier een brede werkgroep voor is geformeerd. In de begroting wordt dan ook terecht gesproken over het overgangsjaar 2015. Een overgangsjaar, net zoals bij parkeren het geval is. Alleen worden er bij de begraafplaats andere keuzes gemaakt dan bij parkeren. Op voorhand wordt bij de begraafplaats al wel 10% tariefsverhoging doorgevoerd maar bij parkeren gebeurt er nog even niets. We vinden dit een vreemde afweging. En hoewel de wethouder heeft aangegeven dat die 10% redelijk is, is hier geen enkele onderbouwing voor. Wij vinden dan ook dat er eerst gekeken moet worden naar de bedrijfsvoering en de toerekening van kosten voordat een besluit over tariefsverhoging gedaan kan worden. Zeker omdat in het RV staat aangegeven dat kostendekking na de inventarisatie dichterbij komt. Dat is al meer dan bij parkeren gezegd kan worden. Wij verzoeken het college dan ook te wachten met een tariefsverhoging totdat duidelijk is wat de reëel aan de begraafplaats toe te kennen kosten zijn. E.e.a. kan bekostigd worden door een aframing t.l.v. het saldo van de begroting zoals ook bij parkeren gebeurt. Graag horen we de reactie van het college hierop, eventueel zullen wij hiervoor een amendement indienen.

Aandacht voor de openbare ruimte

Complimenten voor de extra aandacht voor de fietser. Dit is echt nodig in Zeist, veel fietspaden kennen achterstallig onderhoud en het is soms ronduit gevaarlijk fietsen op enkele Zeister fietspaden. Dit kan overigens ook gezegd worden van enkele voetpaden in Zeist waar ouderen met rollater of rolstoel het fietspad moeten nemen. Een kwaliteitsslag moet gemaakt worden, een mooier doel kan je je vanuit het RIOZ eigenlijk niet voorstellen. Dit verhoogt de kwaliteit van Zeist! Onduidelijk is waar dit geld nu precies naar toe gaat. In de uitwerking van het collegeakkoord en bij berichten in de pers wordt alleen gesproken wordt over het verbreden van fietspaden. In het RV staat beschadiging openbare ruimte. Een extra impuls van € 100.000,- is welkom, maar naar onze inschatting is dit veel te weinig is om alle knelpunten op te lossen. Door het college is een inventarisatie gemaakt van knelpunten voor fietsers in Zeist. Wij zijn benieuwd wat dat heeft opgeleverd en of deze knelpunten ook daadwerkelijk worden opgelost. Knelpunten zoals de Utrechtseweg waar je als fietser op sommige plekken de vele kuilen en ongelijke tegels moet ontwijken. En dat is dan één van de meest gebruikte fietsroutes van Zeist, ook door schooljeugd. We vertrouwen op de voortvarendheid van de wethouder dat er echt iets gedaan gaat worden maar zullen dit goed in de gaten houden.

WOZ

Over de WOZ heeft de ChristenUnie/SGP al het nodige gezegd bij de voorjaarsnota. We blijven het ongelofelijk vinden dat op deze manier een verkiezingsstunt van de VVD gefinancierd wordt. Samen kansen pakken, maar huiseigenaren pakken het meest en hoe groter het huis hoe meer er gepakt kan worden. Het onderzoek om te komen tot 10% verlaging van de OZB hoeft er wat ons betreft ook niet te komen. Deze maatregel is misschien wel illustratief voor de richting van dit college

Ik begon mijn bijdrage met de constatering dat in het eerste half jaar er nog geen duidelijke lijn is hoe dit college samen met de andere partijen kansen wil pakken. Als oppositie zijn we, ondanks de mooie woorden, weinig meegenomen in het vormgeven van beleid. Hier heeft mijn fractie ook al eerder op gewezen. We zien echter wel dat college daar soms wat mee worstelt (zo komt dat in ieder geval over). En initiatieven daartoe zijn er inmiddels ook, zoals bij de begraafplaats. We waarderen dat en zullen het kritisch volgen zodat, hopen we, in de loop van de komende periode toch kunnen gaan spreken over niet-coalitie partijen die met de coalitie kansen pakt.

Ondanks alles wat gezegd is zal 2015 vooral in het teken staan van de transities in de zorg. Dit college en de raad staan voor een grote inspanningen op sociaal terrein. Ga er maar aanstaan om de decentralisaties in deze laatste maanden in goede banen te leiden en vervolgens nauwkeurig te monitoren en bij te sturen.

Wij wensen het college, de raad en de ambtenaren alle wijsheid, kracht en Gods zegen toe om de juiste besluiten voor Zeist te nemen.